Czy dziki są pod ochroną w Polsce? Aktualne przepisy i regulacje

Status prawny dzików w Polsce

Czy dzik jest gatunkiem chronionym?

Dzik (Sus scrofa) to jeden z najbardziej charakterystycznych i powszechnie występujących gatunków ssaków w Polsce. Zwierzę to odgrywa ważną rolę w ekosystemach leśnych, przyczyniając się do rozkładu materii organicznej, regulacji populacji innych organizmów oraz utrzymywania zdrowej struktury lasów.

Wielu ludzi zastanawia się, czy dziki w Polsce są pod ochroną i czy ich odstrzał jest legalny. Odpowiedź jest jednoznaczna: dzik nie jest objęty ochroną gatunkową. Oznacza to, że polowania na dziki są dozwolone, ale podlegają określonym regulacjom wynikającym z prawa łowieckiego oraz przepisów dotyczących zwalczania afrykańskiego pomoru świń (ASF).

Mimo braku ochrony gatunkowej, dziki są zwierzętami łownymi, co oznacza, że ich populacja jest regulowana zgodnie z ustalonymi limitami i określonymi okresami polowań. Odstrzał dzików nie może być prowadzony w sposób dowolny – każda działalność myśliwska musi odbywać się zgodnie z przepisami Prawa łowieckiego oraz wytycznymi Polskiego Związku Łowieckiego.

Dziki a prawo łowieckie

Dziki podlegają regulacjom prawa łowieckiego, co oznacza, że ich populacja jest kontrolowana przez myśliwych, a odstrzały odbywają się na podstawie ustalonych norm. Zasady odstrzału dzików określają:

• Ustawa z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie, która reguluje zasady polowań na dzikie zwierzęta.
• Rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska, które wyznaczają okresy polowań oraz limity odstrzałów.
• Zasady Polskiego Związku Łowieckiego, który ustala normy dla kół łowieckich odpowiedzialnych za regulację populacji dzików.

Prawo łowieckie przewiduje, że myśliwi mogą prowadzić odstrzał dzików w wyznaczonych okresach oraz zgodnie z określonymi limitami. W praktyce oznacza to, że w normalnych warunkach odstrzały są prowadzone według harmonogramu polowań, ale w związku z epidemią ASF (Afrykańskiego Pomoru Świń) odstrzał dzików został rozszerzony i w wielu regionach prowadzony jest przez cały rok.

Czy dziki można polować przez cały rok?

W normalnych warunkach sezon łowiecki na dziki w Polsce trwa od 1 kwietnia do 28 lutego dla dorosłych osobników i od 1 kwietnia do 31 marca dla młodych osobników (warchlaków). Jednak w związku z zagrożeniem ASF wprowadzono całoroczny odstrzał dzików, co oznacza, że polowania mogą być prowadzone bez ograniczeń czasowych.

Decyzje o odstrzale podejmują odpowiednie instytucje, takie jak:

• Polski Związek Łowiecki, który planuje roczne odstrzały dzików w poszczególnych obwodach łowieckich.
• Lasy Państwowe, które nadzorują gospodarkę łowiecką na terenach leśnych.
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które może wprowadzać dodatkowe regulacje dotyczące odstrzału.

Zwiększenie liczby odstrzałów wynika głównie z potrzeby kontroli populacji dzików w związku z ASF, czyli afrykańskim pomorem świń.

Dziki a zagrożenie ASF (Afrykański Pomór Świń)

Afrykański pomór świń (ASF) to wirusowa choroba atakująca dziki oraz świnie hodowlane, która nie stanowi zagrożenia dla ludzi, ale ma poważne konsekwencje dla hodowców trzody chlewnej oraz gospodarki leśnej. W związku z rozprzestrzenianiem się ASF w Polsce, rząd wprowadził dodatkowe restrykcje dotyczące populacji dzików, które obejmują:

• Intensyfikację odstrzału dzików, aby zmniejszyć ryzyko przenoszenia choroby na świnie hodowlane.
• Zakaz dokarmiania dzików, co mogłoby prowadzić do ich nadmiernego rozmnażania i rozprzestrzeniania wirusa.
• Obowiązek zgłaszania znalezienia padłego dzika, ponieważ martwe zwierzęta mogą stanowić źródło zakażenia dla innych dzików i świń hodowlanych.

ASF spowodował, że w wielu województwach dziki są traktowane jako zagrożenie epidemiologiczne, co doprowadziło do znacznego zwiększenia skali odstrzałów. Obecnie myśliwi są zobowiązani do intensywnej redukcji populacji dzików, a odstrzały są prowadzone nawet na obszarach, gdzie wcześniej liczba dzików była stabilna.

Jakie instytucje zajmują się kontrolą populacji dzików?

W Polsce kontrolą populacji dzików zajmują się głównie:

• Koła łowieckie zrzeszone w Polskim Związku Łowieckim, które odpowiadają za planowanie i realizację odstrzałów.
• Lasy Państwowe, które nadzorują gospodarkę łowiecką na terenach leśnych.
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które reguluje zasady polowań i ochrony dzikich zwierząt.
• Inspekcja Weterynaryjna, która monitoruje przypadki ASF i podejmuje działania mające na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się choroby.

Zarządzanie populacją dzików odbywa się na poziomie regionalnym, a decyzje o intensywności odstrzałów podejmowane są na podstawie danych o zagęszczeniu populacji i zagrożeniu ASF. W praktyce oznacza to, że w niektórych rejonach dziki są odstrzeliwane w większej liczbie, podczas gdy w innych ich populacja jest stabilizowana w naturalny sposób.

Czy dziki są zagrożeniem dla ludzi?

Dziki rzadko atakują ludzi, ponieważ z natury są płochliwe i unikają kontaktu z człowiekiem. Jednak w miastach, gdzie dziki coraz częściej pojawiają się w poszukiwaniu pożywienia, mogą występować incydenty związane z ich obecnością.

Najczęściej dziki pojawiają się w pobliżu osiedli i terenów rekreacyjnych, gdzie mogą:

• Przewracać śmietniki w poszukiwaniu jedzenia.
• Zniszczyć trawniki i rabaty w ogrodach.
• Stanowić zagrożenie dla kierowców, wbiegając na drogi.

W większości przypadków dziki nie są agresywne, ale samice z młodymi mogą bronić swojego terytorium, dlatego w przypadku spotkania dzika należy zachować ostrożność i nie prowokować zwierzęcia.

Z uwagi na rosnącą liczbę dzików w miastach, niektóre samorządy wprowadzają działania mające na celu ograniczenie ich populacji, w tym:

• Odławianie i przenoszenie dzików do lasów.
• Usuwanie źródeł pożywienia, takich jak niezabezpieczone śmietniki.
• Edukację mieszkańców o zasadach postępowania w przypadku spotkania dzika.

Wszystkie te działania mają na celu zminimalizowanie konfliktów na linii człowiek-dzik oraz zapewnienie bezpieczeństwa zarówno dla ludzi, jak i zwierząt.

Jakie działania wobec dzików są legalne?

Czy można odstraszać dziki z prywatnej posesji?

Dziki coraz częściej pojawiają się w pobliżu zabudowań mieszkalnych, szczególnie w regionach graniczących z lasami i terenami zielonymi. Ich obecność może być problematyczna, zwłaszcza gdy niszczą trawniki, ogrody i zagrażają bezpieczeństwu zwierząt domowych. W związku z tym właściciele nieruchomości zastanawiają się, czy mogą legalnie odstraszać dziki ze swoich terenów.

✅ Legalne sposoby odstraszania dzików:

• Ogrodzenia i bariery fizyczne – wysoka siatka o mocnej konstrukcji jest jednym z najskuteczniejszych sposobów ochrony działki przed dzikami.
• Elektryczne pastuchy – mogą być stosowane na terenach rolniczych i leśnych w celu ochrony pól i upraw.
• Odstraszacze dźwiękowe i świetlne – urządzenia emitujące ultradźwięki lub mocne światło mogą skutecznie zniechęcać dziki do podchodzenia blisko domów.
• Preparaty zapachowe – dostępne na rynku środki zawierające substancje odstraszające dziki, takie jak mocz drapieżników lub naturalne olejki eteryczne.
• Niepozostawianie resztek jedzenia na zewnątrz – dziki są przyciągane przez łatwo dostępne źródła pożywienia, więc warto zabezpieczyć kosze na śmieci i unikać dokarmiania zwierząt na otwartej przestrzeni.

❌ Nielegalne i nieetyczne metody odstraszania dzików:

• Stosowanie trucizn – zabronione prawem, może powodować cierpienie zwierząt i zagrażać innym gatunkom.
• Zastawianie pułapek powodujących okaleczenie zwierząt – niezgodne z ustawą o ochronie zwierząt.
• Celowe straszenie i atakowanie dzików – dzik może w obronie zaatakować człowieka, a nieuzasadnione nękanie zwierząt jest nielegalne.

Warto pamiętać, że dziki są częścią naturalnego ekosystemu, dlatego należy stosować humanitarne metody ochrony własnego terenu, które nie będą powodować ich cierpienia.

Jakie są legalne sposoby ograniczania populacji dzików?

Dziki mają dużą zdolność przystosowania się do różnych warunków i szybko się rozmnażają, co sprawia, że ich populacja w Polsce może gwałtownie wzrastać. Zbyt duża liczba dzików może prowadzić do zniszczeń w uprawach, zwiększenia liczby wypadków drogowych oraz rozprzestrzeniania chorób, takich jak ASF.

✅ Dopuszczalne metody kontroli populacji dzików:

• Odstrzał regulowany przez myśliwych – odbywa się na podstawie decyzji administracyjnych oraz planów łowieckich zatwierdzanych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
• Odławianie dzików i ich przenoszenie – w niektórych przypadkach samorządy mogą organizować kontrolowane akcje wywożenia dzików do lasów.
• Monitorowanie populacji dzików i podejmowanie działań prewencyjnych – zapobieganie niekontrolowanemu rozmnażaniu się tych zwierząt.
• Edukacja społeczeństwa na temat szkodliwości dokarmiania dzików – zmniejszanie dostępności pożywienia w miastach prowadzi do naturalnej regulacji liczebności populacji.

Zgodnie z ustawą o ochronie zwierząt wszystkie metody kontroli populacji muszą być humanitarne i zgodne z przepisami prawa.

Czy można dokarmiać dziki?

Niektórzy ludzie, szczególnie w miastach, dokarmiają dziki resztkami jedzenia lub paszą dla zwierząt, nie zdając sobie sprawy, że może to prowadzić do negatywnych konsekwencji.

❌ Dlaczego nie wolno dokarmiać dzików?

• Zwiększa to ich populację – dziki szybko rozmnażają się, jeśli mają łatwy dostęp do pożywienia.
• Prowadzi do oswajania się dzików z ludźmi – zwierzęta tracą instynktowny lęk przed człowiekiem i mogą podchodzić coraz bliżej budynków mieszkalnych.
• Sprzyja rozprzestrzenianiu się ASF – gromadzenie się dużych grup dzików wokół źródeł pożywienia zwiększa ryzyko transmisji wirusa.
• Może prowadzić do szkód i konfliktów – dziki przyzwyczajone do łatwego dostępu do jedzenia mogą stawać się agresywne i próbować wymuszać pożywienie.

W wielu miastach wprowadzono zakazy dokarmiania dzików, a za ich nieprzestrzeganie mogą grozić mandaty i kary administracyjne.

Czy dziki mogą przebywać w miastach?

Zjawisko pojawiania się dzików w miastach stało się coraz bardziej powszechne w ostatnich latach. Zwłaszcza w dużych aglomeracjach, takich jak Warszawa, Gdynia czy Wrocław, dziki zaczęły regularnie odwiedzać osiedla mieszkalne, ponieważ znajdują tam łatwo dostępne źródła pożywienia i nie mają naturalnych wrogów.

✅ Dlaczego dziki pojawiają się w miastach?

• Łatwy dostęp do jedzenia – otwarte śmietniki, resztki jedzenia na chodnikach, dokarmianie przez ludzi.
• Brak naturalnych drapieżników – w miastach dziki nie są narażone na ataki wilków czy rysi.
• Zmniejszenie powierzchni lasów i naturalnych siedlisk – urbanizacja wypiera dziki z ich tradycyjnych miejsc bytowania.

Samorządy podejmują różne działania w celu ograniczenia obecności dzików w miastach, m.in.:

• Organizowanie akcji odławiania dzików i ich relokacja do lasów.
• Kampanie edukacyjne dotyczące niepozostawiania odpadków i niedokarmiania zwierząt.
• Monitorowanie populacji dzików i podejmowanie interwencji w miejscach, gdzie pojawiają się najczęściej.

Jakie są konsekwencje nielegalnego odstrzału dzików?

Choć dziki nie są objęte ochroną gatunkową, ich odstrzał może być prowadzony wyłącznie zgodnie z obowiązującymi przepisami.

❌ Nielegalne metody odstrzału, za które grożą surowe kary:

• Polowanie bez wymaganych zezwoleń – każdy odstrzał musi odbywać się zgodnie z zasadami prawa łowieckiego.
• Używanie nielegalnych metod, takich jak trucizny, pułapki czy broń bez uprawnień.
• Odstrzał na terenach objętych zakazem polowań, np. w parkach narodowych lub rezerwatach.

✅ Kary za nielegalne odstrzały dzików:

• Grzywna w wysokości kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych.
• Utrata prawa do wykonywania polowań dla myśliwych.
• Kara więzienia w przypadku wyjątkowo drastycznych naruszeń przepisów.

Kontrola populacji dzików powinna odbywać się w sposób zgodny z prawem i zasadami ochrony zwierząt, a wszelkie działania związane z polowaniami muszą być nadzorowane przez odpowiednie instytucje.

Właściwa regulacja liczebności dzików jest niezbędna, ale powinna być prowadzona w sposób humanitarny i zgodny z zasadami ekologii oraz ochrony przyrody.

Czy dziki są pod ochroną? – FAQ

• About
• Latest Posts

Marta Komasa

Jestem pasjonatką naturalnych metod dbania o zdrowie i harmonijnego życia w zgodzie z naturą. Od lat zgłębiam tajniki medycyny naturalnej, ziołolecznictwa, zdrowego odżywiania i ekologicznego stylu życia. Fascynuje mnie siła natury i jej wpływ na nasze samopoczucie – zarówno fizyczne, jak i emocjonalne.

Na Martka Natura dzielę się wiedzą o tym, jak w prosty i skuteczny sposób czerpać z dobrodziejstw natury – od domowych kosmetyków, przez naturalne sposoby na wzmocnienie odporności, po świadome wybory żywieniowe. Wierzę, że zdrowie to holistyczna równowaga między ciałem, umysłem i duszą, a najlepsze rozwiązania często są na wyciągnięcie ręki – w otaczającym nas świecie przyrody.

Jeśli tak jak ja cenisz życie blisko natury i szukasz sprawdzonych sposobów na zdrowie i harmonię, to dobrze trafiłeś/aś! Zapraszam do wspólnej podróży ku bardziej naturalnemu i świadomemu stylowi życia. 🌿✨

Latest posts by Marta Komasa (see all)

• Czy przebiśniegi są pod ochroną? Sprawdź, gdzie wolno je zbierać - 12 marca, 2025
• Czy dziki są pod ochroną w Polsce? Aktualne przepisy i regulacje - 12 marca, 2025
• Czy czosnek niedźwiedzi jest pod ochroną? Aktualne przepisy w Polsce - 12 marca, 2025